• Bohaterowie II wojny światowej 

          • Historia II wojny światowej kryje jeszcze wiele tajemnic, które zamknięte są w niedostępnych dla historyków archiwach lub wśród pamiątek po nieznanych bohaterach ukryte na dnie szuflad. Od lat chciałam „zajrzeć do tych szuflad” i ożywić wspomnienia o ludziach, których losy wojenne zostały zapomniane, a są fascynujące i mogłyby być kanwą dla niejednej powieści czy scenariusza filmowego. Od lat interesuję się historią lokalną, wyszukuję na rynku wydawniczym publikacji dotyczących Podlasia. Szczególnie bliski jest mi rejon, z którego pochodzę, obecnie powiat siemiatycki, a przed wojną powiat Bielsk Podlaski. Przez lata zgromadziłam obszerne archiwum dokumentów i zdjęć archiwalnych dotyczących mojej społeczności. Odkryłam, jak wielu bohaterów z mojej małej ojczyzny zasługuje na przywrócenie ich pamięci w środowisku lokalnym.  (...)  Odbyłam kilkanaście rozmów z dziećmi czy też wnukami, prawnukami moich bohaterów. Były to interesujące spotkania, okazja do przeszukania rodzinnych archiwów i poddania się refleksji, ile wiemy o swojej rodzinie. Spotkałam się z przychylnością i bardzo pozytywnym odbiorem. Pozyskałam wiele cennych dokumentów i zdjęć, które są załącznikami do niniejszej pracy. Udało mi się zmobilizować osoby, które udzielały wywiadów po wewnątrzrodzinnych konsultacjach w celu odtworzenia jak największej ilości szczegółów z życia ich bliskich. (...) Napisałam o ludziach urodzonych w pierwszych 3 dekadach XX wieku, a mieszkających w okolicach Siemiatycz w powiecie Bielsk Podlaski, tj. o moim dziadku - Bolesławie Florczuku ze Skiw Małych, o moich sąsiadach z rodzinnej wsi Mierzynówka: Zygmuncie Miłkowskim, Władysławie Parzonko i Janie Gulanie, o teściu mojej przyjaciółki - Antonim Kosińskim oraz Marianie Kalickim - przedwojennym Wójcie Gminy Grodzisk pochodzącym z Niewiarowa-Sochów. Uważam, że zasłużyli swoją postawą życiową na utrwalenie ich losów na kartach tej pracy. Z dużą satysfakcją stwierdzam, że odżyli w mojej pracy na nowo. Liczę, że mój wysiłek zmotywuje (...) czytelników do zainteresowania się historią rodzinną. Uważam, że warto wiedzieć, kim się jest i kim byli nasi przodkowie. Rośnie kolejne pokolenie (...). Bohaterowie mojej pracy powinni być wzorem do naśladowania dla wszystkich  ... Beata Goławska

            praca_dyplomowa_UwB_2018.pdf

            Fot. Na zdjęciu Jan Gulan z Mierzynówki (stoi w środku) w obozie internowania na Węgrzech - 1940r. 

             

          • Wojenne losy ...

          • W przygotowaniu:

            Władysław Parzonko z Mierzynówki żołnierz Kampanii Wrześniowej, więzień obozu koncentracyjnego Dachau

            Więźniowie Ostaszkowa 1944

            Józef Niedźwiecki z Czarnej Wielkiej żołnierz II wojny światowej

            Czesław Harkiewicz z Czarnej Wielkiej - przesiedlenic z Kresów

            Sybiracy z naszej gminy

             

             

             

            Fot. Na zdjęciu Tadeusz Pucel z Mierzynówki (siedzi pierwszy od lewej) na zesłaniu - ZSRR 1944r.

             

          • Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata

          • „Kto ratuje jedno życie, ten jakby cały świat ratował” głosi sentencja z Talmudu, która wybijana jest na medalu przyznawanym Sprawiedliwym

            Muzeum Historii Żydów Polskich Polin - Sprawiedliwi Polacy

            W czasie II wojny światowej, kiedy to Niemcy wprowadzili w życie zbrodniczy plan eksterminacji ludności żydowskiej na terenie okupowanej Polski znaleźli się bohaterscy Polacy różnych wznań, którzy z narażeniem swojego życia oraz swoich rodzin bezinteresownie ratowali współobywateli, sąsiadów, znajmych.... Polaków żydowskiego pochodzenia. 

            Po wojnie Instytut YAD VASHEM nadał ratującym Żydów tytuł: Sprawiedliwi wśród Narodów Świata. Do grona najznamienitszych obywateli Polski, którzy są wzorem dla kolejnych pokoleń i życiem swoim zaświadczyli, co to znaczy być Człowiekiem, należy Stefan i Maria Kopiec z Makark, którzy uratowali Helenę i Cwi Kramerów. Cwi zanim dotarł do Makark był ukrywany przez Olgę i Stefana Gumieniaków z Bacik.

            Sprawiedliwymi okazali się Konstanty i Bronisława Kryńscy z Morzów, którzy ukrywali 18 Żydów w tym rodzinę Ephraima Kiejlesa z Grodziska. Kryńscy byli wspierani przez proboszcza Parafii Rzymskokaltolickiej w Ostrożanach ks. Jana Audera.  W niedalekich Krynkach-Sobolach Państwo Kryńscy uratowali m.in. córkę i wnuka Ephraima Kiejlesa z Grodziska. 

            Rodzina Kryńskich z Morzów

            Przeczytaj więcej ...

            Rodzina Kopców z Makark

            Wywiad z p. Marią Kopiec w naszej szkolnej gazecie "Grodziszczanka" przeprowadzony w 2006 roku numer10.pdf

            Przeczytaj więcej ...

            Rodzina Gumieniaków z Bacik 

            Polacy z okolic Treblinki ratujący Żydów

            Historia Żydów na Podlasiu Przeczytaj więcej ...

            Fot. Na zdjeciu Maria Kopiec w Jerozolimie z ocalonymi. Ze zbiorów rodzinnych p. Szawkało. 

             

          • Historia jednej fotografii - Ephraim Kejles z Grodziska

          • Rodzina Ephraima Kejlesa z Grodziska, Polska, 1935 r. Stoi od lewej: Itka Kejles i jej matka Rachel Kejles. Siedzą od lewej: Ephraim Kejles i jego żona Rivka z domu Levin; Menasz Hirshfeld szwagier Ephraima z Warszawy, dzieci od lewej: Yehoshua (Shialeh) Zoltak, Chayaleh Kejles, wnuki Ephraima i Rivki.

            Zobacz źródło informacji Kliknij tutaj...

            Ephraim Kejles został zastrzelony 2 listopada 1942 roku w nocy, w której cała rodzina uciekła z siemiatyckiego getta. Tego dnia Niemcy zaczęli ewakuować getto i wysłać wszystkich Żydów do Treblinki. Przeczytaj więcej ... Menasz Hirshfeld mieszkał w Warszawie. Nie jest jasne, czy zmarł w getcie po tym, jak hitlerowcy skonfiskowali drukarnię lub został wysłani do Treblinki razem z resztą rodziny. Chayaleh Kejles został wysłany do Treblinki wraz ze swoją matką, Chana z domu  Gewirc i młodszą siostrą Yenteleh. Itka Kejles została deportowana do ZSRR wraz z mężem Shmulikem Lichtenfeldem, a tym samym przeżyła. Po wojnie przeprowadzili się do Montrealu wraz z dwojgiem dzieci. Itka zmarła tam w zaawansowanym wieku. Yehoshua Zoltak i jego rodzice ukrywali się w Krynkach-Sobolach u Państwa Kryńskich i przetrwali w ten sposób. Jego ojciec, Izrael Zoltak, zmarł we Włoszech tuż po wojnie. Jego matka, Henia, przeprowadziła się do Montrealu i zmarła dożywszy podeszłego wieku. Yehoshua Zoltak mieszka w Montrealu Przeczytaj więcej .... Rachel i jej mąż, Avraham Lisogursky oraz ich córka Chana, a także matka Racheli Rivka Kejles z d. Lewin, była ukrywana przez Bronisławę i Konstantego Kryńskich z Morzów. Wszyscy oni przeżyli. Przeczytaj więcej .... Rivka zmarła w Białymstoku w 1945 roku na atak serca kilka miesięcy po ich wyzwoleniu. Rachel i jej rodzina wyemigrowali do Montrealu. Jej mąż, Avraham, zmarł w 1982 roku. W 1985 roku Rachel zamieszkała w Izraelu u swojej córki Chany Broder Zobacz zjęcie .... Rachel Kejles Lisogursky zginęła w wypadku komunikacyjnym w Tel Awiwie w 1998 roku w wieku 87 lat. Po wojnie do Siemiatycz wrócił syn Ephraima Yehoshua Kejles w celu odszukania szczątków zamordowanego ojca. Syn Ephraima wraz z żydowskimi ocalonymi i polskimi robotnikami ekshumowali zwłoki 70 Żydów w tym Ephraima, zabitych podczas likwidacji getta w Siemiatyczach, aby mogli być odpowiednio pochowani przy wejściu na cmentarz żydowski. Staraniem Kiejlesa miejsce pochówku upamiętniono tablica nagrobną.  Zobacz więcej ...

            Żydowski cmentarz w Siemiatyczach